Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια στη συνολική φορολογική ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, ο τουρισμός –και ιδίως ο ξενοδοχειακός τομέας– εξακολουθεί να βρίσκεται σε μειονεκτική θέση έναντι των βασικών ανταγωνιστριών χωρών. Οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ στη διαμονή, το νέο Τέλος Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση και το ιδιαίτερα υψηλό μη μισθολογικό κόστος διαμορφώνουν ένα περιβάλλον υπερφορολόγησης που περιορίζει τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου.
Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα δύο αλληλένδετων μελετών που παρουσίασε το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), σε συνεργασία με την PwC. Η πρώτη, με τίτλο «Μελέτη καταγραφής και συγκριτικής αξιολόγησης του φορολογικού πλαισίου που διέπει τις τουριστικές επιχειρήσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς», συγκρίνει τη χώρα μας με έξι ανταγωνίστριες αγορές: Ιταλία, Ισπανία, Κροατία, Τουρκία, Κύπρο και Πορτογαλία. Η δεύτερη, «Η Επίπτωση των Υψηλών Φορολογικών Συντελεστών στα Ξενοδοχεία», εμβαθύνει στις πρακτικές συνέπειες αυτής της φορολογικής πίεσης.
Η αντίφαση: γενική πρόοδος, τουριστική στασιμότητα
Σε επίπεδο εταιρικής φορολογίας, η Ελλάδα έχει βελτιώσει σημαντικά τη θέση της, ανεβαίνοντας στην 3η θέση μεταξύ των επτά χωρών που εξετάζονται, από την 6η που κατείχε το 2015. Ωστόσο, όταν η ανάλυση εστιάζει ειδικά στον τουριστικό τομέα, η εικόνα αντιστρέφεται: η χώρα κατατάσσεται μόλις 5η ως προς τους φόρους που πλήττουν τη λειτουργία της επιχείρησης και 4η όταν υπολογίζονται και οι φόροι που επηρεάζουν τους επενδυτές.
Η απόκλιση αυτή επιβεβαιώνει ότι, παρά τις οριζόντιες μειώσεις στη φορολογία των επιχειρήσεων, οι τουριστικές μονάδες εξακολουθούν να σηκώνουν δυσανάλογο βάρος. Η υπερβολική φορολογική επιβάρυνση περιορίζει την κερδοφορία, αποδυναμώνει τα κίνητρα για επενδύσεις και δυσκολεύει τη συγκράτηση ή αύξηση των αποδοχών των εργαζομένων.
Το ελληνικό ξενοδοχείο υπό πίεση
Η σύγκριση ενός τυπικού ξενοδοχείου τεσσάρων αστέρων, με ημερήσια τιμή δωματίου 150 ευρώ, αποκαλύπτει τη δυσμενή θέση της Ελλάδας. Ενώ τα Κέρδη προ Φόρων, Τόκων και Αποσβέσεων (ΚΠΦΤΑ) στην Κύπρο αντιστοιχούν στο 171,1% των συνολικών φόρων και εισφορών, στην Πορτογαλία στο 111,9%, στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό περιορίζεται στο μόλις 56,9%. Με απλά λόγια, τα ξενοδοχεία στη χώρα μας κερδίζουν λιγότερα από όσα πληρώνουν σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές.
Ακόμα πιο ενδεικτική είναι η σύγκριση με την Κύπρο, που θεωρείται η πιο φορολογικά ανταγωνιστική αγορά: τα ελληνικά ξενοδοχεία εμφανίζουν έως και 38,4% χαμηλότερη λειτουργική κερδοφορία. Το συνολικό ύψος των φόρων και εισφορών στην Ελλάδα ανέρχεται σε 44,7 ευρώ ανά 150 ευρώ τιμής (29,8%), σχεδόν διπλάσιο από τα 24,1 ευρώ (16,1%) της Κύπρου. Έτσι, το «νεκρό σημείο» λειτουργίας –δηλαδή το επίπεδο τιμών που απαιτείται για να καλυφθούν τα κόστη– στην Ελλάδα φθάνει τα 124,6 ευρώ, έναντι 108,7 ευρώ στην Κύπρο.
Αυτό σημαίνει ότι ένα ελληνικό ξενοδοχείο χρειάζεται υψηλότερες τιμές και περιορισμένη περίοδο λειτουργίας για να επιβιώσει, με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση της τουριστικής περιόδου και τη μείωση της απασχόλησης.
Η νέα επιβάρυνση του «Τέλους Ανθεκτικότητας»
Η αντικατάσταση του τέλους διανυκτέρευσης από το νέο «Τέλος Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση» από 1ης Ιανουαρίου 2025 επιτείνει το πρόβλημα. Αν και διαφοροποιείται εποχικά (υψηλότερο τους θερινούς μήνες, χαμηλότερο τον χειμώνα), επιβάλλεται οριζόντια ανά διανυκτέρευση, πλήττοντας ιδιαίτερα τα καταλύματα χαμηλότερης τιμής και τους λιγότερο δημοφιλείς προορισμούς.
Η άνιση αυτή κατανομή των βαρών ενισχύει την ανισορροπία μεταξύ ανεπτυγμένων και περιφερειακών τουριστικών περιοχών, όπου η τουριστική ζήτηση είναι ήδη περιορισμένη. Έτσι, οι μικρότερες μονάδες, χωρίς ισχυρό brand ή διαφοροποίηση, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο οικονομικής ασφυξίας.
Η ευρύτερη διάσταση: ρυθμιστικό κόστος και περιβάλλον επιχειρηματικότητας
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στους φορολογικούς συντελεστές. Σύμφωνα με την έκθεση του TMF Group για την πολυπλοκότητα των επιχειρηματικών διαδικασιών (Business Complexity), η Ελλάδα κατατάσσεται στην πρώτη –δηλαδή χειρότερη– θέση μεταξύ 79 χωρών που αντιπροσωπεύουν το 94% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το υψηλό διοικητικό και κανονιστικό κόστος προστίθεται στη φορολογική πίεση, καθιστώντας τη λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων ακόμη δυσκολότερη.
Η ίδια εικόνα επιβεβαιώνεται και από τον Δείκτη Ανάπτυξης Ταξιδιών και Τουρισμού 2024 (Travel & Tourism Development Index) του World Economic Forum: η Ελλάδα κατατάσσεται μεν στην 21η θέση συνολικά, αλλά μόλις στην 52η ως προς το επιχειρηματικό περιβάλλον.
Οι συνέπειες και οι προοπτικές
Η υπερφορολόγηση του τουρισμού δεν είναι μόνο ζήτημα επιχειρηματικής επιβάρυνσης· αποτελεί στρατηγικό εμπόδιο για τη διατήρηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Οι συνέπειες είναι πολλαπλές:
- Απώλεια ανταγωνιστικότητας έναντι χωρών με ευνοϊκότερο πλαίσιο.
- Πίεση για υψηλότερες τιμές, που πλήττουν τόσο τους ξένους όσο και τους Έλληνες τουρίστες.
- Περιορισμός της διάρκειας της τουριστικής περιόδου και, συνακόλουθα, της απασχόλησης.
- Αποθάρρυνση επενδύσεων και παραγωγικών αναβαθμίσεων.
Σε μια περίοδο που η Ελλάδα προσπαθεί να μεταβεί σε ένα πιο βιώσιμο, ποιοτικό και λιγότερο εποχικό μοντέλο τουρισμού, η ανάγκη για ένα σταθερό, δίκαιο και ανταγωνιστικό φορολογικό πλαίσιο καθίσταται επιτακτική.
Η εμπειρία άλλων χωρών δείχνει ότι η εξισορρόπηση φορολογικών βαρών με κίνητρα επενδύσεων και καινοτομίας δεν μειώνει τα δημόσια έσοδα, αλλά ενισχύει τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Για την Ελλάδα, η μείωση του ΦΠΑ στη διαμονή και η αναθεώρηση του Τέλους Ανθεκτικότητας θα μπορούσαν να αποτελέσουν τα πρώτα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο τουρισμός, ο πιο εξωστρεφής και δυναμικός κλάδος της ελληνικής οικονομίας, δεν μπορεί να συνεχίσει να επιβαρύνεται δυσανάλογα. Χωρίς ουσιαστική φορολογική μεταρρύθμιση, το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας κινδυνεύει να μετατραπεί σε χαμένη ευκαιρία.
ΠΗΓΗ:tornosnews.gr
