Τη θέσπιση Περιφερειακού Τέλους Ανάπτυξης και διοικητική ελευθερία των Περιφερειών, ζήτησε στο πλαίσιο της ομιλίας του ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ, Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος στη Γενική Συνέλευση της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος
Ξεκίνησαν σήμερα το πρωί οι εργασίες της Γενικής Συνέλευσης της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας, που διεξάγονται στην Αθήνα, στο ξενοδοχείο Grand Hyatt Athens, με τίτλο « Επανεκκίνηση τώρα – Νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Ιστορική Ευκαιρία Θεσμικής Μετεξέλιξης και Περιφερειακής Διακυβέρνησης».
Τις εργασίες της Γενικής Συνέλευσης τίμησαν με την παρουσία τους ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, ο Υπουργός Εσωτερικών Θεόδωρος Λιβάνιος, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρίστος Δήμας, ο Υπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Θανάσης Κοντογεώργης, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών & Τουρισμού Απόστολος Τζιτζικώστας, ο οποίος συμμετείχε διαδικτυακά, ο γενικός γραμματέας Αυτοδιοίκησης και Αποκέντρωσης Σάββας Χιονίδης, ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου, ο Δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας, οι διατελέσαντες πρόεδροι της ΕΝΠΕ Γιάννης Σγουρός (επίτιμος Πρόεδρος ΕΝΠΕ) και Κωνσταντίνος Αγοραστός, ο Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος (ΚΕΕΕ) Γιάννης Βουτσινάς, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) Δημήτρης Μαραβέλιας, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) Μιχάλης Πικραμένος, ο Πρόεδρος του ΔΣ της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας Παρασκευάς Νομικός και η Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Υπαλλήλων Αιρετών Περιφερειών Ελλάδας Βέτα Πανουτσάκου.
Εκ μέρους των κομμάτων παρέστησαν οι Ιωάννης Σμυρλής, Γενικός Διευθυντής της Νέας Δημοκρατίας, Παναγιώτης Δουδωνής, βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, Θεόφιλος Ξανθόπουλος, βουλευτής Δράμας και τομεάρχης Εσωτερικών της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Αμπιατέλος, βουλευτής Πειραιά και μέλος Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, Γαβριήλ Σακκελαρίδης, Γραμματέας της Νέας Αριστεράς και Αγγελική Τσουκαλά, πολιτευτής Α΄ Αθήνας της Ελληνικής Λύσης.
Στην ομιλία του, ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ, Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος ανέδειξε τον καθοριστικό ρόλο των Περιφερειών στο νέο αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας και έθεσε με σαφήνεια και τεκμηρίωση το διακύβευμα της επόμενης ημέρας, τη μετάβαση στη Σύγχρονη Περιφερειακή Διακυβέρνηση, όχι ως ένα αίτημα συντεχνιακού χαρακτήρα, όπως τόνισε, αλλά ως ακρογωνιαίο λίθο της διατήρησης της δυναμικής που έχει αναπτύξει η χώρα, ένα αίτημα που αφορά τη χώρα και τους πολίτες.
«Σήμερα και αύριο, εδώ, από τη Γενική μας Συνέλευση όπου συναντώνται προτάσεις, πολιτικές, αγωνίες, δράσεις, αποφάσεις, ιδέες, έργα και άνθρωποι, θα αναζητήσουμε την απάντηση σε ένα κρίσιμο ερώτημα: Τι μπορεί να συγκρατήσει αυτή την χώρα, από το θετικό σημείο στο οποίο σήμερα βρίσκεται και το οποίο κατακτήθηκε με πολλή δουλειά και κόπο, από το να κάνει το επόμενο μεταρρυθμιστικό άλμα; Αυτό είναι το θέμα της συζήτησης. Δεν μας αφορά ως αναζήτηση μίας συντεχνίας που θέλει να βελτιώσει το μικροπεριβάλλον μέσα στο οποίο η ίδια κινείται. Μας αφορά γιατί αφορά την χώρα και τους πολίτες της» ανέφερε.
Ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ εξήρε το έργο του Υπουργού Εσωτερικών Θεόδωρου Λιβάνιου για τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης, τονίζοντας ότι η κωδικοποίηση άνω των 500 νομοθετημάτων αποτελεί μια σημαντική τομή που παρέχει καθαρούς κανόνες, σαφήνεια ρόλων και ενισχύει την εμπιστοσύνη. Ξεκαθάρισε όμως ότι για την ΕΝΠΕ «αυτό είναι η αρχή. Και αφορμή επανεκκίνησης» και επανέλαβε ότι η ΕΝΠΕ έχει σταθερά θέσει ως στρατηγικό της στόχο τη μετάβαση στην Περιφερειακή Διακυβέρνηση, ένα μοντέλο που ισχύει σε όλη τη Δυτική Ευρώπη και αποτελεί συστατικό στοιχείο του δημοκρατικού κεκτημένου.
Εμπιστοσύνη και ωρίμανση της δημοκρατίας
Έθεσε το κρίσιμο ζήτημα της εμπιστοσύνης, μίλησε για το διαχρονικό εμπόδιο της υπερσυγκεντρωμένης κρατικής λειτουργίας και σημείωσε ότι ο υπερβολικός έλεγχος από το κεντρικό κράτος, ήταν αυτός που οδήγησε τελικά στον γκρεμό.
«Τι μπορεί λοιπόν να κρατήσει αυτή την χώρα, από το να απελευθερώσει όλες τις δημιουργικές της δυνάμεις; Από το εμπιστευθεί τους ανθρώπους της; Ο φόβος του κεντρικού κράτους για την απώλεια του ελέγχου; Μα, με σκληρό έλεγχο δεν συναντήσαμε τον γκρεμό; Με σκληρό έλεγχο δεν γίναμε «μαύρο πρόβατο» και χάσαμε ευκαιρίες και χρόνια; Τι κρατάει λοιπόν την Ελλάδα μακριά από το ευρωπαϊκό κεκτημένο στο οποίο η άσκηση εξουσίας από τις Περιφερειακές Αρχές δεν εκλαμβάνεται μόνο ως δικαίωμα, αλλά ως παροχή πραγματικής ικανότητας λειτουργίας διακυβέρνησης στην πράξη, η οποία έχει χαρακτήρα διαφυλασσόμενης θεσμικής εγγύησης, ως συστατικό στοιχείο δημοκρατικού κεκτημένου; Ανώριμες τοπικές κοινωνίες, μου απάντησε κάποτε κάποιος. Μα, ακόμα και αν είναι έτσι, που δεν είναι, πως θα ωριμάσουν; Η πολιτική, είναι έκφραση της ζωής. Στην οποία, η ενηλικίωση δεν προηγείται της εφηβείας. Μαζί θα ωριμάσουμε. Όλοι. Σε τοπικό και σε κεντρικό επίπεδο. Με εμπιστοσύνη, με λάθη» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο νέος Κώδικας ιστορική ευκαιρία
Αναφερόμενος στο νέο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, για τον οποίο ο κ. Χατζημάρκος έδωσε τα εύσημά του στον Υπουργό Εσωτερικών, υπογράμμισε με έμφαση ότι αποτελεί μόνο την αρχή, στην πορεία προς την Περιφερειακή Διακυβέρνηση, που είναι το κρίσιμο διακύβευμα.
«Δεν μπορεί να μη δώσει κανείς τα εύσημα στον Υπουργό Εσωτερικών Θεόδωρο Λιβάνιο για το τιτάνιο έργο του Νέου Κώδικα της Αυτοδιοίκησης. Ο νέος Κώδικας για την Αυτοδιοίκηση είναι απάντηση σε ένα επιτακτικό ζητούμενο χρόνων και συνιστά μια μεγάλη μεταρρυθμιστική τομή, έτσι ώστε ο καθένας, είτε είναι αυτοδιοικητικός, είτε είναι πολίτης, να γνωρίζει ποιος κάνει τι. Κωδικοποιώντας πλέον των 500 νομοθετήματα προσδιορίζεται ένα καθαρό πλαίσιο κανόνων. Κι αυτό το καθαρό πλαίσιο κανόνων είναι βάση για την εμπιστοσύνη, τον αμοιβαίο σεβασμό και τη σαφήνεια των ρόλων. Για μας, ως ΕΝΠΕ, αυτή η εξαιρετικά σοβαρή και αναγκαία κωδικοποίηση δεν είναι ο προορισμός. Είναι η αρχή, μιας εξίσου εξαιρετικά ενδιαφέρουσας διαδρομής. Είναι ιστορική ευκαιρία. Γιατί, το κάθε επόμενο βήμα προϋποθέτει έναρξη από ένα σίγουρο σταθερό έδαφος. Το επόμενο βήμα, από τον προσδιορισμό των καθαρών κανόνων του σήμερα, είναι να πάμε σε μια τολμηρή μεταρρύθμιση που θα εγκαινιάσει μια νέα εποχή στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, την μετάβαση στην εποχή των αρχών της Περιφερειακής Διακυβέρνησης» ανέφερε και πρόσθεσε ότι προς την κατεύθυνση αυτή η ΕΝΠΕ εργάζεται πάνω σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με δύο κεντρικούς άξονες.
Χρηματοδοτικά εργαλεία
Κεντρικό στοιχείο της ομιλίας αποτέλεσε το οικονομικό πλαίσιο λειτουργίας των Περιφερειών, με τον Πρόεδρο της ΕΝΠΕ να επισημαίνει ότι το υφιστάμενο μοντέλο χρηματοδότησης δεν επιτρέπει ουσιαστικό αναπτυξιακό ρόλο. Όπως ανέφερε, οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι καλύπτουν οριακά τις λειτουργικές δαπάνες, ενώ το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης απαιτεί υπουργικές εγκρίσεις ακόμη και για στοιχειώδεις παρεμβάσεις όπως η συντήρηση του οδικού δικτύου και ο καθαρισμός ρεμάτων. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, παρότι αποτελούν κρίσιμο χρηματοδοτικό εργαλείο, δεν συνιστούν ίδιους πόρους των Περιφερειών, καθώς οι Περιφερειάρχες ενεργούν ως επικεφαλής Διαχειριστικών Αρχών υπό αυστηρούς ευρωπαϊκούς κανόνες. Ο Πρόεδρος αναφέρθηκε επιπλέον στη συζήτηση που εξελίσσεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την Πολιτική Συνοχής και τον κίνδυνο κεντρικοποίησης των πόρων μετά το 2028, τονίζοντας ότι η αυτοδιοίκηση σε όλη την Ευρώπη αντιδρά συντονισμένα, με την ΕΝΠΕ να ενώνει τη φωνή της στη μάχη που δίνουν οι Περιφέρειες της Ευρώπης. Ως απόρροια όλων αυτών, η ΕΝΠΕ προτείνει την καθιέρωση Περιφερειακού Τέλους Ανάπτυξης, ενός νέου χρηματοδοτικού εργαλείου που θα συνδέει την αναπτυξιακή δραστηριότητα με την ενίσχυση των Ιδίων Πόρων κάθε Περιφέρειας, επιτρέποντας τη χρηματοδότηση δράσεων βιώσιμης ανάπτυξης, υποδομών, ανταγωνιστικότητας και κοινωνικής συνοχής. «Αυτό», όπως σημείωσε, «είναι το αυτονόητο επόμενο βήμα».
«Να ξεκαθαρίσουμε επιτέλους και τουλάχιστον μεταξύ μας, η ταμπέλα με τίτλο “Τα χρήματα είναι στις Περιφέρειες”, κατεβαίνει σήμερα εδώ. Δεν είμαι και δεν είναι κανένας μας διατεθειμένος να συνεχίσει να λειτουργεί με αυτή την εσφαλμένη φήμη να τον ακολουθεί. Είναι αδήριτη ανάγκη πλέον να εισαχθεί στη νομοθεσία της χώρας ένα χρηματοδοτικό εργαλείο που να συνδέει την αναπτυξιακή δραστηριότητα κάθε Περιφέρειας με την ενίσχυση των Ιδίων Πόρων της. Ένα ανταποδοτικό Τέλος υπέρ των Περιφερειών. Ένα Περιφερειακό Τέλος Ανάπτυξης, στον καθορισμό του οποίου αποφασιστικό ρόλο θα έχει το Περιφερειακό Συμβούλιο της κάθε Περιφέρειας, με σκοπό τη χρηματοδότηση δράσεων, πρωτοβουλιών και έργων βιώσιμης ανάπτυξης, υποδομών και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της κοινωνικής συνοχής. Για εμάς, αυτό είναι ένα αυτονόητο επόμενο βήμα» τόνισε.
Αρμοδιότητες – Διοικητική ελευθερία
Σε διοικητικό επίπεδο, ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ τόνισε ότι η μετάβαση στη Σύγχρονη Περιφερειακή Διακυβέρνηση απαιτεί ουσιαστική διοικητική ελευθερία, όχι ως προνόμιο των αιρετών, αλλά ως εργαλείο αποτελεσματικής εξυπηρέτησης των πολιτών και των τοπικών οικονομιών. Υπογράμμισε ότι οι Περιφέρειες δεν φοβούνται καμία αρμοδιότητα και επιζητούν την ευθύνη, αρκεί αυτή να συνοδεύεται από πραγματική δυνατότητα υλοποίησης και όχι να μεταβιβάζεται για να αποκτήσει άλλοθι όλη η υπόλοιπη δημόσια διοίκηση. Η ΕΝΠΕ ανοίγει δημόσιο διάλογο για μια βαθιά θεσμική αναθεώρηση, ενώ το 2026 θα διοργανώσει μεγάλο διεθνές συνέδριο με στόχο την αξιοποίηση της ευρωπαϊκής εμπειρίας και την απομάκρυνση από παρωχημένες πρακτικές. Ο θεσμός, όπως υπενθύμισε, έχει αποδείξει την ωριμότητά του, με υψηλή απορρόφηση ευρωπαϊκών πόρων, υπεύθυνη διαχείριση και ανάληψη κρίσιμων δράσεων στα δύσκολα χρόνια της κρίσης. Σήμερα, είναι η ώρα για το αποφασιστικό βήμα προς τα εμπρός, με απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων των Περιφερειών και συνεργασία στο τρίγωνο κεντρικό κράτος–περιφέρειες–δήμοι, χωρίς φοβίες και ανταγωνισμούς, ώστε οι Περιφέρειες να μπορούν να πρωταγωνιστήσουν στη σταθερή πρόοδο της χώρας.
«Διοικητική ελευθερία όχι για εμάς αλλά για να μπορέσουμε εμείς να υπηρετήσουμε ακόμη πιο στοχευμένα και πιο αποτελεσματικά τις κοινωνίες και τις οικονομίες των Περιφερειών μας. Δεν μας φοβίζει καμία αρμοδιότητα, δεν κρυβόμαστε από καμία ευθύνη. Την ευθύνη την επιζητούμε και την υπηρετούμε με αίσθημα καθήκοντος. Να ξεκαθαρίσουμε εδώ όμως το εξής: Την αρμοδιότητα που έχουμε την δυνατότητα να εκτελέσουμε, την αρμοδιότητα που είναι υλοποιήσιμη, όχι την αρμοδιότητα που μας δόθηκε για να αποκτήσει άλλοθι όλη η υπόλοιπη δημόσια διοίκηση. Ο θεσμός έχει δείξει τη σοβαρότητα και την ωριμότητά του. Ήταν στην πρώτη γραμμή για τη στήριξη της κοινωνίας στα δύσκολα χρόνια που περάσαμε και έχει βάλει το δικό του αποτύπωμα στη συλλογική προσπάθεια ανάκαμψης που ακολούθησε. Αναλάβαμε ευθύνες και υλοποιήσαμε δράσεις που εκτείνονται ακόμα και πέρα από την καταστατική μας αποστολή. Τώρα λοιπόν είναι η ώρα να τολμήσουμε τη μεγάλη φυγή προς τα εμπρός. Να αφήσουμε πίσω μας αντιλήψεις που εκφράζουν άλλες εποχές και σίγουρα όχι τον καινούργιο κόσμο που γεννιέται μπροστά στα μάτια μας. Στο τρίγωνο «κεντρικό κράτος–περιφέρειες–δήμοι» δεν χωρούν ούτε φοβίες από τη μια πλευρά, ούτε ανταγωνισμοί από τις άλλες δύο» τόνισε.
Κλείνοντας την ομιλία του, ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ υπογράμμισε ότι αποτελεί ευτυχής συγκυρία η παρουσία του Θεόδωρου Λιβάνιου στο Υπουργείο Εσωτερικών, ενός Υπουργού που αντιλαμβάνεται την ανάγκη για ταχεία αλλαγή και έχει ήδη αποδείξει τη μεταρρυθμιστική του βούληση με τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης. Τόνισε ότι η ΕΝΠΕ έχει θέσει τον πήχη ψηλά, επιδιώκοντας όχι περισσότερη δύναμη αλλά περισσότερη ευθύνη, και ότι η Περιφερειακή Διακυβέρνηση αποτελεί το μεγάλο επόμενο βήμα που πρέπει να υλοποιηθεί με σοβαρότητα και ουσία. Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, σημείωσε, οι Περιφέρειες οφείλουν να κοιτούν σταθερά το μέλλον, δεσμευόμενες να παραδώσουν στις επόμενες γενιές μια καλύτερη Ελλάδα. Η βιώσιμη και ανθεκτική ανάπτυξη –με οφέλη για όλους και σε όλη τη χώρα– περνάει μέσα από ισχυρές Περιφέρειες, καθώς η Σύγχρονη Περιφερειακή Διακυβέρνηση αποτελεί κορυφαία μεταρρύθμιση για την Ελλάδα που μας αξίζει.
«Το “να κάθεσαι στα αυγά σου” δεν σε πάει στο μέλλον. Πρέπει να σπάσεις αυγά. Πρέπει να ξεφύγουμε από αγκυλώσεις ώστε να απελευθερώσουμε δυνάμεις που θα επιτρέψουν στις Περιφέρειές μας να αποδώσουν ακόμη περισσότερα προς όφελος των πολιτών, πρωταγωνιστώντας στη σταθερή πρόοδο της χώρας. Είναι ευτυχής συγκυρία στη θέση του Υπουργού Εσωτερικών να βρίσκεται ο Θεόδωρος Λιβάνιος, ο οποίος αντιλαμβάνεται πλήρως την αναγκαιότητα να αλλάξουμε τα δεδομένα και να κινηθούμε γρήγορα μπροστά, όπως το απέδειξε και με το Νέο Κώδικα. Ως Ένωση Περιφερειών Ελλάδας, έχουμε θέσει τον πήχη ψηλά. Δεν διεκδικούμε περισσότερη δύναμη. Δεν είναι αυτοσκοπός η δύναμη, αλλά η ευθύνη. Η Περιφερειακή Διακυβέρνηση είναι το μεγάλο βήμα μπροστά. Μπορούμε να το κάνουμε με σοβαρό, υπεύθυνο και ουσιαστικό τρόπο. Πρέπει να το κάνουμε γιατί οι καιροί δεν περιμένουν καθώς κόσμος αλλάζει ραγδαία. Ο δρόμος για μια βιώσιμη και ανθεκτική ανάπτυξη, με οφέλη για όλους και σε όλη την Ελλάδα, περνάει μέσα από Ισχυρές Περιφέρειες. Επανεκκίνηση ως μια συνειδητή επιλογή μετάβασης από τα εμπόδια του χθες στις δυνατότητες του αύριο. Μια Σύγχρονη Περιφερειακή Διακυβέρνηση είναι κορυφαία μεταρρύθμιση για την Ελλάδα που μας αξίζει!» κατέληξε ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ.
Επισυνάπτεται το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Προέδρου της ΕΝΠΕ
Το Γραφείο Τύπου
