Της Ρένας Βενιανάκη
Ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Γιάννης Βαληνάκης μίλησε σήμερα στον topfm και τη Ρένα Βενιανάκη για τις γεωπολιτικές ανατροπές που φέρεται να φέρνει η εκλογή Τράμπ στην Αμερική, και το σχέδιο που θα έπρεπε να είχε η χώρα μας απέναντι σε αυτές, αφού όπως φαίνεται το διεθνές δίκαιο δεν έχει πλέον πέραση στο νέο πλανητάρχη. Ο κ. Βαληνάκης αρχικά σχολίασε την χθεσινή συνάντηση και συνέντευξη Τραμπ με πρόεδρο Μακρόν: «Οι παρατηρήσεις του Μακρόν έβαλαν τα πράγματα στη θέση τους, και νομίζω ότι γενικότερα δημιουργείται μια ελπίδα ότι ενώ μέχρι σήμερα η Ευρώπη παρουσιάζεται εξαιρετικά αδύναμη και διχασμένη, θα μπορέσει να βρει τον δρόμο της. Η ελπίδα αν θέλετε ενισχύεται και από το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών που παρά την έμφαση που δίνεται στην αύξηση της λεγόμενης ακροδεξιάς, στην πραγματικότητα δείχνει ότι με τον νέο ηγέτη της τον Φρίντριχ Μερτς προτίθεται, όπως είπε και ο ίδιος, να ενισχύσει την ανεξαρτησία της Ευρώπης απέναντι στην Αμερική. Όλα αυτά, λοιπόν, παραπέμπουν σε μια
ελπίδα μιας αναδιοργάνωσης, αναγέννησης ακόμη της Ευρώπης, παρόλο που παραμένει η επιφυλακτικότητα στο κατά πόσο θα υπάρξουν τελικά λύσεις όταν τα 27 κράτη-μέλη έχουν διαφορετικά συμφέροντα, τα οποία πολλές φορές τα προβάλλουν με ένταση και έτσι εμφανίζεται συχνά αυτό το φαινόμενο, όπως είπε, του διχασμού».
Ο κ. Βαληνάκης στη συνέχεια κλήθηκε να απαντήσει στο ερώτημα «κινδυνεύει και πόσο η Ελλάδα από την αναθεωρητική πολιτική Τράμπ;»: «Πράγματι έχουμε μπει σε μια νέα συγκυρία, εξαιρετικά επικίνδυνη, ένα νέο κόσμο ασταθή, στον οποίο φαίνεται να ενισχύεται η λεγόμενη αρχή του δικαίου του ισχυρού, και όχι της ισχύος του δικαίου. Και η Ελλάδα φοβάμαι τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα, αλλά παραδοσιακά ακόμη περισσότερο, θα έλεγα, στηρίζεται στο διεθνές δίκαιο. Έχει αναγάγει το διεθνές δίκαιο σε αποκλειστικό, λανθασμένο κατά την γνώμη μου, σε αποκλειστικό εργαλείο της εξωτερικής της πολιτικής. Φυσικά είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο, φυσικά και πρέπει να το ασκούμε, φυσικά και πρέπει να υλοποιούμε όσα λέει το διεθνές δίκαιο, πράγματα που δεν έχουμε πάντα κάνει. Από εκεί και πέρα όμως υπάρχει η διπλωματία, αυτή είναι η βάση της διεθνούς πολιτικής, και η διπλωματία είναι συνήθως συναλλακτική. Συναλλακτική σημαίνει «δίνω και παίρνω». Αυτό το δίνω και παίρνω δεν είναι πάντα συμμετρικό για να το καταλάβουμε, δηλαδή 50-50, όσα θα πάρεις εσύ θα πάρω και εγώ, μπορεί να είναι και 90-10, μπορεί να είναι και 80-20. Εξαρτάται πάντα από την ισχύ των εκατέρωθεν πλευρών και εξαρτάται και από τις ικανότητες των διαπραγματευτών. Σε αυτό λοιπόν το πεδίο μέσα, η Ελλάδα δεν έχει ιδιαίτερα διακριθεί, με την έννοια ότι βαδίζοντας με το διεθνές δίκαιο ως σημαία και πιστεύοντας στο διεθνές δίκαιο ως ένα είδος Άγιου Βασίλη που κατεβαίνει από την Καμινάδα και μας λύνει όλα τα προβλήματα με την Τουρκία, στο Κυπριακό ή οπουδήποτε αλλού. Έχοντας πιστέψει λοιπόν σε όλα αυτά εδώ πολύ καιρό, βρίσκεται ξαφνικά αντιμέτωπη με ένα άλλο είδος κόσμου που όπως είπατε πολύ σωστά, βαίνει προς το να γίνεται αναθεωρητικός, προς το να επιβραβεύεται ο αναθεωρητής. Αν δηλαδή όπως όλα δείχνουν, ο Πούτιν κρατήσει το 20% που έχει κατακτήσει μέσω στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία, αυτό στέλνει μηνύματα ιδιαίτερα ανησυχητικά στην Κύπρο, σε εμάς, στα νησιά μας. Είναι κάτι το οποίο είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο και γι’ αυτό πρέπει με πολύ προσοχή να παρακολουθούμε τις εξελίξεις και όταν λέω να παρακολουθούμε, να έχουμε ένα σχέδιο για το πώς θα κινηθούμε μέσα σε αυτόν τον καινούργιο κόσμο, αν θέλετε των αναθεωρητικών, της ενίσχυσης του αναθεωρητισμού και μάλιστα, θα τονίσω και εδώ, ότι όλα αυτά τα χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αμερική ήταν ο στυλοβάτης της Διεθνούς Τάξης Πραγμάτων που στηριζόταν ακριβώς στη βασική αρχή, όπως είπατε, του σεβασμού των συνόρων. Και βλέπουμε τώρα τον ίδιο τον Τραμπ να μιλάει για αλλαγές συνόρων, ή να αποδέχεται αλλαγές συνόρων σαν να ήταν κάτι το πάρα πολύ φυσιολογικό. Αυτές είναι πολύ επικίνδυνες εξελίξεις. Θέλω να πιστεύω ότι όλα αυτά λέγονται στο πλαίσιο των 100 ημερών του Τραμπ για να εντυπωσιάσει, ότι όσα έλεγε θα τα κάνει και ότι δεν θα υλοποιηθούν τελικά διότι κάπου ελπίζουμε όλοι ότι η Αμερική θα ισορροπήσει με τη βοήθεια και της Ευρώπης σε μια πιο λογική στάση που θα εξυπηρετεί καλύτερα και τα δικά μας εθνικά συμφέροντα τα οποία πρέπει να σκεφτούμε πώς θα τα προωθήσουμε καλύτερα».
Στο ερώτημα «Η Ελλάδα έχει σχέδιο απέναντι στον αναθεωρητισμό», ο καθηγητής απάντησε ως εξής: «Μάλλον δεν νομίζω ότι βλέπω ένα τέτοιο σχέδιο. Όταν διαβάζω ότι ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, ο κ. Γεραπετρίτης θα συναντηθεί με τον ομόλογό του, τον Αμερικανό και εκεί θα του εκθέσει την αταλάντευτη πίστη της Ελλάδας στο διεθνές δίκαιο, δεν νομίζω ότι μια τέτοια προβολή των ελληνικών θέσεων θα οδηγήσει σε αποτέλεσμα. Αντίθετα, η Ελλάδα πρέπει να εντάξει, αυτό λέγεται διπλωματία άλλωστε και έξυπνη διπλωματία, να εντάξει τα δικά της συμφέροντα μέσα στα ευρύτερα δυτικά και αμερικανικά συμφέροντα, εκεί όπου αυτό είναι δυνατό. Οι υψηλές αμυντικές δαπάνες, από τις ψηλότερες δαπάνες, πρέπει να προβάλλεται σαν τεράστια συμβολή της Ελλάδας και πολύ κοντά στις αμερικανικές θέσεις.
Άρα κερδίζουμε από εκεί. Επίσης αν η Ελλάδα κινηθεί έξυπνα πρέπει να προσελκύσει το ενδιαφέρον του Τραμπ με την εντατικοποίηση των ερευνών για υδρογονάνθρακες όχι τόσο στην Πελοπόννησο, στην οποία δεν υπάρχει κανένα γεωπολιτικό πρόβλημα, αλλά νότια και ανατολικά της Κρήτης όπου
μας αντιπαρατίθεται η Τουρκία και το ίδιο και γύρω από την Κυπριακή Δημοκρατία. Επίσης πρέπει η Ελλάδα να δει ξανά το θέμα της στήριξης της Ουκρανίας».
Ακούστε τον κ. Βαληνάκη:
