Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφασίζει σήμερα για τις εκλογικές ενστάσεις στον Δήμο Ρόδου

Από: Δαμιανός Αθανασίου

• Ο εισηγητής και η Ολομέλεια επιβεβαιώνουν ότι και οι τρεις υποθέσεις θα συζητηθούν κανονικά, ενώ για την υπόθεση Γιαντσίδου – Θωμάτου έχει κατατεθεί εισήγηση

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει ήδη ολοκληρώσει την προδικασία για τις τρεις αναιρέσεις που σχετίζονται με τις εκλογικές ενστάσεις στον Δήμο Ρόδου και έχει καταστήσει σαφές ότι δεν τίθεται ζήτημα αναβολής.
Ο εισηγητής, δικαστής κ. Βασίλης Ανδρουλάκης, και η Ολομέλεια έχουν ενημερώσει τους διαδίκους ρητά ότι οι υποθέσεις θα συζητηθούν όπως έχει οριστεί, στις 10 Οκτωβρίου 2025, προκειμένου να διαμορφωθεί ενιαία και δεσμευτική ερμηνεία του εκλογικού νόμου.
Η εξέταση των υποθέσεων δεν περιορίζεται σε μια τοπική εκλογική διαφορά, αλλά αγγίζει τον πυρήνα του εκλογικού δικαίου. Η κρίση που θα εκδοθεί θα καθορίσει οριστικά την έννοια των κωλυμάτων εκλογιμότητας και θα αποτελέσει δεδικασμένο με πανελλαδική ισχύ, δεσμεύοντας κάθε μελλοντική εκλογική διαδικασία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Η εισήγηση για την υπόθεση Γιαντσίδου – Θωμάτου
Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η υπόθεση Γιαντσίδου Κρυστάλλως κατά Θωμάτου Μιχαήλ, για την οποία έχει ήδη υποβληθεί εισήγηση, την οποία έχει μελετήσει η Ολομέλεια ενόψει της συζήτησης.
Σύμφωνα με την εισήγηση, πρόκειται για αναίρεση επί εκλογικής διαφοράς, τα πραγματικά περιστατικά και οι εφαρμοζόμενες διατάξεις της οποίας έχουν αναλυθεί εκτενώς στην παραπεμπτική απόφαση 616/2025 του Γ΄ Τμήματος.
Το ζήτημα που τίθεται αφορά την ερμηνεία της περ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 10 του ν. 4804/2021, σύμφωνα με την οποία δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι υποψήφιοι όσοι συνδέονται με τον δήμο ή τα νομικά του πρόσωπα με σύμβαση προμήθειας, έργου ή παροχής υπηρεσιών αξίας άνω των 10.000 ευρώ, εφόσον η σύμβαση βρίσκεται σε ισχύ κατά ή μετά την 1η Ιανουαρίου του έτους των εκλογών.
Επίσης, κατά την περ. ζ΄ της ίδιας παραγράφου, η απαγόρευση επεκτείνεται και στα μέλη των διοικητικών συμβουλίων εταιρειών που έχουν συμβληθεί με τον δήμο, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της περ. στ’.
Το αντικείμενο της ερμηνευτικής διαφοράς
Η εισήγηση αναλύει ότι, σύμφωνα με την κρατήσασα γνώμη στο Γ΄ Τμήμα, η έννοια της «σύμβασης σε ισχύ» δεν συνδέεται με την πλήρη εξόφληση του τιμήματος, αλλά με την ολοκλήρωση της υλικής παράδοσης και την οριστική παραλαβή των αντικειμένων ή υπηρεσιών από την αρμόδια επιτροπή του δήμου. Η πληρωμή, σύμφωνα με αυτήν την ερμηνεία, δεν είναι κρίσιμη για τον χαρακτηρισμό της σύμβασης ως ενεργής.
Ωστόσο, καταγράφηκε μειοψηφούσα γνώμη, η οποία υποστήριξε ότι η ρύθμιση παραβιάζει το συνταγματικό δικαίωμα του εκλέγεσθαι, καθώς επεκτείνει τον περιορισμό και σε πρόσωπα που, αν και μέλη διοικητικού συμβουλίου εταιρείας, δεν διαθέτουν αποφασιστική επιρροή στις πράξεις της. Σύμφωνα με τη μειοψηφία, αυτό συνιστά υπέρμετρη προσβολή του δικαιώματος συμμετοχής στις εκλογές, δεδομένου ότι η προσωπική ευθύνη του υποψηφίου δεν μπορεί να εξαρτάται από αποφάσεις τρίτων προσώπων εντός της εταιρείας.
Τα πραγματικά δεδομένα της υπόθεσης
Στην προκειμένη περίπτωση, η ένσταση στράφηκε κατά του αναιρεσιβλήτου, ηλικίας 50 ετών, εκλεγέντος δημοτικού συμβούλου στην εκλογική περιφέρεια Καμείρου του Δήμου Ρόδου κατά τις εκλογές του Οκτωβρίου 2023. Ο αναιρεσίβλητος ήταν αντιπρόεδρος εταιρείας που είχε συνάψει συμβάσεις με τον Δήμο Ρόδου, οι οποίες βρίσκονταν σε ισχύ κατά την 1η Ιανουαρίου 2023.
Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκρινε ότι οι συμβάσεις που είχαν συναφθεί σε διαφορετικά έτη θα έπρεπε να αθροιστούν, ώστε να διαπιστωθεί εάν υπερβαίνουν το όριο των 10.000 ευρώ. Διαπίστωσε, ωστόσο, ότι μία από τις συμβάσεις είχε ολοκληρωθεί πριν από την 1η Ιανουαρίου 2023, παρά το γεγονός ότι η πληρωμή πραγματοποιήθηκε μεταγενέστερα. Με αυτήν τη σκέψη, η ένσταση απορρίφθηκε.
Η αίτηση αναίρεσης υποστηρίζει ότι για να θεωρηθεί ότι μια σύμβαση έχει εκτελεστεί, πρέπει να έχει εξοφληθεί πλήρως πριν από την κρίσιμη ημερομηνία. Επιπλέον, τίθεται ζήτημα ερμηνείας του όρου «κατ’ έτος»: εάν δηλαδή οι συμβάσεις πρέπει να υπολογίζονται σωρευτικά ανεξαρτήτως έτους ή μόνο εντός του ίδιου ημερολογιακού έτους. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα καθορίσει και τη λυσιτέλεια της αίτησης.
Οι άλλες δύο υποθέσεις και η θέση του ΣτΕ
Για τις δύο υπόλοιπες υποθέσεις, δηλαδή την υπόθεση Καλοπήτα και την υπόθεση Κόγγου, έχει επισημανθεί ότι οι προδικαστικές αποφάσεις επέχουν θέση εισηγήσεως. Αυτό σημαίνει ότι το σκεπτικό και τα νομικά ζητήματα που τέθηκαν στις αποφάσεις του Γ΄ Τμήματος θα αποτελέσουν τη βάση της συζήτησης στην Ολομέλεια, χωρίς να απαιτείται νέα αναλυτική εισήγηση.
Η Ολομέλεια, σύμφωνα με όσα έχουν ανακοινωθεί, θα εξετάσει και τις τρεις υποθέσεις στην ίδια συνεδρίαση, ώστε να διαμορφώσει μια ενιαία, καθολικής ισχύος απόφαση που θα δεσμεύσει τα διοικητικά δικαστήρια σε όλη τη χώρα.

Η υπόθεση Καλοπήτα και η απόφαση 615/2025
Η πρώτη απόφαση που προκάλεσε το κύμα παραπομπών είναι η υπ’ αριθμόν 615/2025, η οποία αφορά τον εκλεγέντα δημοτικό σύμβουλο Ρόδου, ηλικίας 43 ετών, ελληνικής υπηκοότητας, ο οποίος είχε εκλεγεί με τον συνδυασμό «ΕΝΑ – Ενωμένοι Αλλάζουμε – Μαζί για τη Ρόδο». Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Ρόδου είχε δεχθεί ένσταση εναντίον του, κρίνοντας ότι είχε κώλυμα εκλογιμότητας λόγω συμμετοχής του σε εταιρεία που είχε συνάψει σύμβαση άνω των 10.000 ευρώ με τον Δήμο Ρόδου.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας, εξετάζοντας την υπόθεση, υιοθέτησε μια ερμηνεία που αγγίζει τον πυρήνα των συνταγματικών ελευθεριών. Το δικαστήριο επισήμανε ότι το άρθρο 5 του Συντάγματος κατοχυρώνει το δικαίωμα κάθε πολίτη να συμμετέχει στην πολιτική ζωή, ενώ το άρθρο 52 εγγυάται τη γνήσια έκφραση της λαϊκής βούλησης. Επομένως, τα κωλύματα εκλογιμότητας οφείλουν να είναι σαφώς προσδιορισμένα και να υπηρετούν θεμιτούς σκοπούς δημοσίου συμφέροντος χωρίς να υπερβαίνουν την αρχή της αναλογικότητας.
Η απόφαση 615/2025 ανέδειξε τέσσερις κρίσιμους άξονες: το συνταγματικό πλαίσιο των κωλυμάτων, τη χρονική στιγμή που κρίνεται η νομιμότητα της υποψηφιότητας, την έννοια της ενεργής σύμβασης και την αναλογικότητα του χρηματικού ορίου. Η προσέγγιση αυτή επιχειρεί να εξισορροπήσει τη διαφάνεια με το δικαίωμα συμμετοχής στα κοινά, θέτοντας το ζήτημα σε θεσμική βάση.

Η υπόθεση Κόγγου και η πρώτη ανατροπή
Ο εκλεγμένος δημοτικός σύμβουλος στην Ιαλυσό βρέθηκε στο στόχαστρο ένστασης που υποστήριζε ότι είχε ενεργή σύμβαση με τον Δήμο άνω των 10.000 ευρώ, γεγονός που τον καθιστούσε έκπτωτο.
Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Ρόδου με την απόφαση 337/2024 δέχτηκε την ένσταση και αφαίρεσε την έδρα του.
Ο ίδιος προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο με την απόφαση 1086/2025 έκρινε ότι το ζήτημα υπερβαίνει τα τοπικά όρια και πρέπει να εξεταστεί στην Ολομέλεια.
Το διακύβευμα
Η συνεδρίαση δεν θα καθορίσει απλώς την τύχη των εκλεγέντων στη Ρόδο, αλλά θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για το σύνολο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η Ολομέλεια του ΣτΕ καλείται να απαντήσει πώς συνδυάζεται η ανάγκη αμεροληψίας των αιρετών με το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε πολίτη να θέτει υποψηφιότητα.
Το αποτέλεσμα θα αποτελέσει νομολογιακό οδηγό για τις επόμενες δημοτικές εκλογές και για την ορθή εφαρμογή του άρθρου 10 του ν. 4804/2021, διασφαλίζοντας ότι το εκλέγεσθαι θα προστατεύεται με τρόπο που συνάδει με τις αρχές της δημοκρατίας, της διαφάνειας και της ισότητας.

 Πηγή:www.dimokratiki.gr