Ο Αντώνης Καμπουράκης προσέφυγε για την ακύρωση της νέας διακήρυξης καθαριότητας στον Δήμο Ρόδου

Από: Δαμιανός Αθανασίου

• Η αίτηση αμφισβητεί τρεις πράξεις, αναδεικνύει ταυτόσημο αντικείμενο με υφιστάμενες συμβάσεις έως το 2025 και το 2027 και προβάλλει κίνδυνο διπλής δέσμευσης για τον Δήμο

Η υπόθεση της καθαριότητας στη Ρόδο περνά οριστικά από τον δημόσιο διάλογο στις δικαστικές αίθουσες. Ο πρώην δήμαρχος και επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Με ΔΥΝΑΜΗ για τη ΡΟΔΟ» κ. Αντώνης Καμπουράκης, υπέβαλε στις 12 Σεπτεμβρίου 2025 αίτηση ακύρωσης ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά (μεταβατική έδρα Ρόδου), ζητώντας να ακυρωθούν η απορριπτική απόφαση της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152, η προηγούμενη απόρριψη της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου και η απόφαση της Δημοτικής Επιτροπής που ενέκρινε τη νέα διακήρυξη.
Κατά τον προσφεύγοντα, ο Δήμος προχώρησε σε νέα προκήρυξη για υπηρεσίες που έχουν ήδη συμβασιοποιηθεί μέσω συμφωνίας-πλαισίου και εκτελεστικής σύμβασης, με αποτέλεσμα να τίθεται ζήτημα νομιμότητας και δημοσιονομικού ρίσκου.
Τι ακριβώς προσβάλλεται
Η αίτηση στρέφεται κατά του πρακτικού της 11ης Ιουνίου 2025 της Ειδικής Επιτροπής (ΑΔΑ: 99ΤΠΟΡ1Ι-ΙΓΥ), με το οποίο απορρίφθηκε η ενδικοφανής προσφυγή του, κατά της απόφασης 5772/4-3-2025 της γραμματέως της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου που είχε κρίνει ότι στερείται εννόμου συμφέροντος, καθώς και κατά της απόφασης 901/2024 της Δημοτικής Επιτροπής Ρόδου (43η τακτική συνεδρίαση, 16.12.2024) που ενέκρινε μελέτες και όρους διακήρυξης για νέα σύμβαση καθαριότητας. Στο δικόγραφο ζητείται η ακύρωση όλων των παραπάνω, μαζί με κάθε συναφή πράξη ή παράλειψη.
Το χρονολόγιο των δεσμεύσεων: από τον διαγωνισμό του 2022 στο 2027
Το 2022 η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Ρόδου προκήρυξε διεθνή ανοιχτό διαγωνισμό για «Παροχή Ολοκληρωμένων Υπηρεσιών Καθαριότητας, Καλλωπισμού, Πρασίνου & Ευταξίας», με πλήρες αντικείμενο αποκομιδής, μεταφοράς, πλύσης κάδων, μηχανοκίνητου και χειρωνακτικού καθαρισμού, διαχείρισης ογκωδών και υπηρεσιών πρασίνου. Μετά τον προσυμβατικό έλεγχο (Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 1023/2022), υπογράφηκε τετραετής συμφωνία-πλαίσιο με αναδόχους την ENACT A.E. και την «Λαουδικός Χ. – Ασπράκη Ι. Ο.Ε.» (διακριτικός τίτλος «Τεχνική Κατασκευαστική Ο.Ε.»), με λήξη στις 9 Φεβρουαρίου 2027.
Σε εκτέλεση της συμφωνίας-πλαισίου υπεγράφη διετής εκτελεστική σύμβαση βάσει της απόφασης 233/2023 της Οικονομικής Επιτροπής και της Πράξης 376/2023 του Ζ΄ Κλιμακίου, με χρόνο ισχύος έως τον Αύγουστο του 2025. Στα συμβατικά τεύχη περιλαμβάνονται ρητές ρήτρες για μονομερή καταγγελία και κήρυξη εκπτώτου, καθώς και συνέπειες σε περίπτωση παράβασης, οι οποίες προϋποθέτουν πλήρη αιτιολογία και τήρηση συγκεκριμένων διαδικασιών.

Οι ρήτρες που «δένουν» τα μέρη
Σύμφωνα με τους όρους της διακήρυξης και της συμφωνίας-πλαισίου, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να καταγγείλει τη συμφωνία σε ειδικά οριζόμενες περιπτώσεις (ουσιώδης τροποποίηση, λόγοι αποκλεισμού, σοβαρή παραβίαση υποχρεώσεων, καταδίκες, αφερεγγυότητα κ.λπ.), ενώ ο ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος κατ’ ελάχιστον όταν δεν προσέρχεται σε υπογραφή εκτελεστικής σύμβασης ή έχει ήδη κηρυχθεί έκπτωτος από εκτελεστική που βασίζεται στη συμφωνία-πλαίσιο. Η καταγγελία και η έκπτωση συνοδεύονται από συγκεκριμένη διαδικασία και συνέπειες (π.χ. κατάπτωση εγγύησης). Το κρίσιμο, κατά τον προσφεύγοντα, είναι ότι καμία από αυτές τις διαδικασίες δεν ενεργοποιήθηκε πριν την απόφαση για νέα προκήρυξη.
Η νέα διακήρυξη: αντικείμενο, προϋπολογισμός και «ταυτίσεις»
Με την απόφαση 901/2024 εγκρίθηκε νέα διακήρυξη για «Υπηρεσίες αποκομιδής αστικών μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων και σάρωσης κοινόχρηστων οδών», προϋπολογισμού 59.822.115,92 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, ήτοι 74.179.423,74 ευρώ με ΦΠΑ, με δικαίωμα προαίρεσης που ανεβάζει τη δαπάνη έως 89.015.308,50 ευρώ. Το συμβατικό αντικείμενο περιλαμβάνει συλλογή και μεταφορά αστικών αποβλήτων και ανακυκλώσιμων, εφαρμογή προγράμματος βιοαποβλήτων, διαχείριση ογκωδών, πλύση κάδων, μηχανοκίνητο και χειρωνακτικό καθαρισμό κοινοχρήστων χώρων. Ο κ. Καμπουράκης υποστηρίζει ότι πρόκειται για αντικείμενο ταυτόσημο με εκείνο της ενεργής συμφωνίας-πλαισίου.
Στο δικόγραφο σημειώνεται και πρακτική συνέπεια: η ένταξη στον νέο σχεδιασμό εργασιών όπως ο καθαρισμός αιγιαλών/παραλιών, τις οποίες ο προσφεύγων θεωρεί εκτός αρμοδιότητας του Δήμου και στη δικαιοδοσία της Κτηματικής Υπηρεσίας, προσθέτει ένα ακόμη επίπεδο νομικής αμφισημίας.
Η επισήμανση αυτή ενισχύει τον ισχυρισμό περί υπέρβασης των ορίων της διακήρυξης, σε συνδυασμό με τις προϋφιστάμενες δεσμεύσεις.
Η αντίδραση των ελεγκτικών οργάνων και το «όριο» του προσυμβατικού ελέγχου
Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου απέρριψε αρχικά την ειδική διοικητική προσφυγή του Καμπουράκη, με επίκληση έλλειψης εννόμου συμφέροντος, θέση που ο προσφεύγων χαρακτηρίζει αντίθετη τόσο στο άρθρο 227 του ν. 3852/2010 όσο και στη νομολογία και την αιτιολογική έκθεση του ν. 4555/2018, που καθιερώνουν τεκμήριο εννόμου συμφέροντος για όλους τους αιρετούς που δεν υπερψήφισαν την προσβαλλόμενη απόφαση.
Εν συνεχεία, η Ειδική Επιτροπή του άρθρου 152 δέχθηκε μεν ότι ο προσφεύγων έχει έννομο συμφέρον, απέρριψε όμως την προσφυγή, επικαλούμενη την Πράξη 175/2025 του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον προσυμβατικό έλεγχο, με την οποία κρίθηκε ότι δεν συντρέχουν ουσιώδεις πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή της νέας σύμβασης και ότι έχει τεκμηριωθεί η αναγκαιότητα των υπηρεσιών και το ύψος της δαπάνης. Η Επιτροπή υποστήριξε ότι ο δικός της έλεγχος είναι έλεγχος νομιμότητας, όχι σκοπιμότητας.
Στο σημείο αυτό εντοπίζεται ο πυρήνας της διαφοράς: ο Καμπουράκης αντιτείνει ότι, ανεξαρτήτως προσυμβατικού ελέγχου, ο Δήμος παραμένει αυτοδεσμευμένος από τις ισχύουσες συμβάσεις και τις ρήτρες τους. Εφόσον δεν έχει προηγηθεί καταγγελία ή κήρυξη εκπτώτου για τους κατά περίπτωση προβλεπόμενους λόγους, κάθε νέα προκήρυξη με το ίδιο αντικείμενο είναι νομικά επισφαλής.

Η αρχή της αυτοδέσμευσης και οι συνέπειες για τη νομιμότητα
Στην αίτηση ακύρωσης γίνεται εκτενής επίκληση της πάγιας αρχής ότι οι όροι μιας διακήρυξης δεσμεύουν την αναθέτουσα αρχή και τους αναδόχους. Η παράβαση ουσιωδών όρων είτε στο στάδιο του διαγωνισμού είτε κατά τη συνομολόγηση/εκτέλεση της σύμβασης μπορεί να επιφέρει ακυρότητα των εγκριτικών πράξεων. Ο προσφεύγων συνδέει τη γενική αυτή αρχή με τα συγκεκριμένα συμβατικά άρθρα περί καταγγελίας και έκπτωσης, υποστηρίζοντας ότι ο Δήμος όφειλε πρώτα να άρει νομίμως τις υφιστάμενες δεσμεύσεις πριν κινηθεί σε νέο κύκλο ανάθεσης για ίδιες υπηρεσίες.
Πέρα από τη νομική επιχειρηματολογία, προβάλλεται σαφής δημοσιονομικός κίνδυνος: εάν προχωρήσει η νέα σύμβαση χωρίς να έχουν νομίμως καταγγελθεί ή λυθεί οι υφιστάμενες, ο Δήμος μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος είτε με διπλή δέσμευση για το ίδιο αντικείμενο είτε με αποζημιώσεις προς τους ήδη αναδόχους για αθέμιτη μεταβολή των όρων συνεργασίας. Αυτή η διάσταση, σύμφωνα με την αίτηση, καθιστά επιτακτική την ακύρωση της 901/2024 απόφασης και των επακόλουθων διοικητικών πράξεων.
Ως συμπληρωματικός λόγος, ο προσφεύγων επισημαίνει ότι στον νέο σχεδιασμό παρεμβάλλονται υπηρεσίες που δεν ανήκουν στην αρμοδιότητα του Δήμου, όπως ο καθαρισμός αιγιαλών/παραλιών, που υπάγεται στην Κτηματική Υπηρεσία. Το επιχείρημα αυτό λειτουργεί, στο σκεπτικό της αίτησης, ως ένδειξη ότι η διακήρυξη υπερέβη τα θεσμικά όρια των ανταποδοτικών υπηρεσιών καθαριότητας.
Τι θα κρίνει το Διοικητικό Εφετείο
Το Δικαστήριο καλείται να απαντήσει στο βασικό ερώτημα: αρκεί μια ευμενής κρίση του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον προσυμβατικό έλεγχο για να «θεραπεύσει» την παράλληλη ύπαρξη ενεργών συμβάσεων με ταυτόσημο αντικείμενο ή προέχει η τήρηση της αλυσίδας των δεσμεύσεων που έχει ήδη αναλάβει ο Δήμος;
Θα σταθμίσει, επίσης, εάν η Αποκεντρωμένη Διοίκηση εφάρμοσε ορθά το άρθρο 227 ν. 3852/2010, όπως τροποποιήθηκε, όταν απέρριψε την αρχική προσφυγή για έλλειψη εννόμου συμφέροντος, και εάν η Ειδική Επιτροπή όφειλε να εξετάσει στην ουσία τους ισχυρισμούς για ταυτοσημία αντικειμένου και μη ενεργοποίηση ρητρών πριν από νέα προκήρυξη.

 Πηγή:www.dimokratiki.gr