Στις 10 Οκτωβρίου 2025 η Ολομέλεια του ΣτΕ θα αποφασίσει οριστικά για τις εκλογικές ενστάσεις στον Δήμο Ρόδου
Από: Δαμιανός Αθανασίου
- Το Γ΄ Τμήμα του ΣτΕ με τρεις αποφάσεις άνοιξε τον δρόμο για μια ενιαία και δεσμευτική ερμηνεία του εκλογικού νόμου • Η απόφαση 615/2025 για τον Καλοπήτα θέτει το θεσμικό πλαίσιο και η Ολομέλεια θα κρίνει το μέλλον του εκλέγεσθαι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση
Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας θα συνεδριάσει στις 10 Οκτωβρίου 2025 για να αποφασίσει επί υποθέσεων που δεν αφορούν απλώς στην εκλογική αναμέτρηση στη Ρόδο του Οκτωβρίου 2023, αλλά τον ίδιο τον πυρήνα του δικαιώματος του εκλέγεσθαι και την οριοθέτηση των κωλυμάτων εκλογιμότητας.
Η τελική κρίση θα αποτελέσει δεδικασμένο με πανελλαδική εμβέλεια, δεσμεύοντας κάθε μελλοντική εκλογική διαδικασία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Εισηγητής των υποθέσεων ορίστηκε ο δικαστής Βασίλης Ανδρουλάκης, στον οποίο συγκεντρώνεται το βαρύ θεσμικό έργο της παρουσίασης των νομικών ζητημάτων στην Ολομέλεια.
Οι αποφάσεις του Γ΄ Τμήματος και η απαρχή της δικαστικής διαμάχης
Η «δημοκρατική» δημοσίευσε τις τρεις αποφάσεις του Γ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας που αφορούν τους υποψηφίους και εκλεγέντες δημοτικούς συμβούλους Τσαμπίκο – Βάιο Καλοπήτα και Μιχαήλ Θωμάτο. Οι αποφάσεις αυτές δεν περιορίζονται στη διευθέτηση ατομικών εκλογικών διαφορών, αλλά επεκτείνονται σε ζητήματα που άπτονται θεμελιωδών συνταγματικών αρχών.
Οι δικαστές επιχειρηματολόγησαν υπερ της ανάγκης για μια ενιαία νομολογιακή στάση. Το Γ΄ Τμήμα αναγνώρισε ότι τα κωλύματα εκλογιμότητας δεν μπορούν να ερμηνεύονται αποσπασματικά, διότι διαφορετικά θα δημιουργούνται αντιφατικά αποτελέσματα που θίγουν την ίδια τη λαϊκή κυριαρχία.
Η παραπομπή στην Ολομέλεια δεν αποτελεί απλώς μια τυπική διαδικασία, αλλά ένα βήμα που φανερώνει το βάρος των ζητημάτων: η οριστική ερμηνεία θα δεσμεύσει όλους τους δήμους και τα διοικητικά δικαστήρια της χώρας.
Η υπόθεση Καλοπήτα και η απόφαση 615/2025
Η υπόθεση του Τσαμπίκου – Βάιου Καλοπήτα βρίσκεται στον πυρήνα της όλης διαμάχης. Εκλεγείς δημοτικός σύμβουλος Ρόδου με τον συνδυασμό «ΕΝΑ – Ενωμένοι Αλλάζουμε – Μαζί για τη Ρόδο», έχασε την έδρα του μετά από απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Ρόδου. Το Πρωτοδικείο είχε αποδεχθεί ένσταση της αντιπάλου του Κρυστάλλως Γιαντσίδου, κρίνοντας ότι ο Καλοπήτας είχε κώλυμα εκλογιμότητας λόγω συμμετοχής του σε εταιρεία με συμβάσεις άνω των 10.000 ευρώ με τον Δήμο Ρόδου.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας, με την απόφαση 615/2025, επιχείρησε μια βαθιά συνταγματική προσέγγιση. Το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι το άρθρο 5 του Συντάγματος αναγνωρίζει την ελευθερία συμμετοχής στην πολιτική ζωή, ενώ το άρθρο 52 κατοχυρώνει την ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής βούλησης. Υπενθύμισε επίσης ότι τα κωλύματα εκλογιμότητας πρέπει να συνδέονται με θεμιτούς σκοπούς και να ερμηνεύονται περιοριστικά, διότι κάθε διεύρυνσή τους εγκυμονεί τον κίνδυνο να αποστερήσει πολίτες από ένα βασικό δικαίωμα.
Η απόφαση έθεσε θεμέλια σε τέσσερις άξονες:
- Το συνταγματικό πλαίσιο: Στους βουλευτές, τα κωλύματα είναι ρητά και περιοριστικά, ενώ στους τοπικούς αιρετούς ο κοινός νομοθέτης έχει ευρύτερο περιθώριο, υπό τον όρο της αναλογικότητας.
- Η έννοια του “κρίσιμου χρόνου”: Η νομιμότητα της υποψηφιότητας κρίνεται από την 1η Ιανουαρίου του έτους των εκλογών και για κάθε χρονικό σημείο που ακολουθεί μέχρι την εκλογή.
- Η έννοια της “σύμβασης σε ισχύ”: Σύμβαση θεωρείται ενεργή μέχρι να ολοκληρωθεί η τυπική παραλαβή, όχι απλώς η υλική εκτέλεσή της.
- Η αρχή της αναλογικότητας: Το όριο των 10.000 ευρώ θεωρείται θεμιτό, καθώς αποτρέπει υπέρμετρη οικονομική εξάρτηση αιρετού από τον δήμο.
Η υπόθεση Γιαντσίδου κατά Θωμάτου – Η απόφαση 616/2025
Η Κρυστάλλω Γιαντσίδου, υποψήφια με τον συνδυασμό «Με Δύναμη για τη Ρόδο», στράφηκε και κατά του εκλεγέντος συμβούλου Μιχαήλ Θωμάτου στην εκλογική περιφέρεια Καμείρου, με το επιχείρημα ότι και εκείνος μετείχε σε εταιρεία που συνεργαζόταν οικονομικά με τον Δήμο. Το Διοικητικό Πρωτοδικείο είχε απορρίψει την ένσταση, ωστόσο το ΣτΕ με την απόφαση 616/2025 επεσήμανε ότι η υπόθεση εγείρει γενικότερης σημασίας ζητήματα που δεν μπορούν να αφεθούν να κριθούν απομονωμένα.
Η παραπομπή στην Ολομέλεια αποκαλύπτει ότι το ΣτΕ αναζητά μια ενιαία λύση, ικανή να καλύψει όλες τις παρόμοιες περιπτώσεις που ανακύπτουν ή θα ανακύψουν στο μέλλον.
Η αίτηση του Θωμάτου και η απόφαση 617/2025
Αξιοσημείωτο είναι ότι ο ίδιος ο Μιχαήλ Θωμάτος, παρότι είχε δικαιωθεί σε πρώτο βαθμό, κατέθεσε αίτηση αναίρεσης κατά της απόφασης. Με την απόφαση 617/2025 το ΣτΕ έκρινε ότι το αιτιολογικό της πρωτοβάθμιας απόφασης ενδέχεται να του δημιουργήσει ερμηνευτικά προβλήματα σε μελλοντικές κρίσεις, και για τον λόγο αυτό ανέβαλε την τελική απόφαση μέχρι να αποφανθεί η Ολομέλεια.
Αυτό αναδεικνύει ότι το πρόβλημα δεν αφορά μόνο στην απώλεια ή στη διατήρηση μιας έδρας στο δημοτικό συμβούλιο, αλλά τη συνολική σαφήνεια και ασφάλεια δικαίου που πρέπει να χαρακτηρίζει κάθε εκλογικό κανόνα.
Η θεσμική σημασία της Ολομέλειας
Η παραπομπή και των τριών υποθέσεων στην Ολομέλεια φανερώνει ότι οι αποφάσεις αυτές ξεπερνούν τη Ρόδο. Η Ολομέλεια θα αναλάβει να χαράξει μια ενιαία και δεσμευτική ερμηνεία για τα κωλύματα εκλογιμότητας, ώστε να αποφευχθούν οι αντιφάσεις και οι αβεβαιότητες που δημιουργούν πολλαπλές ερμηνείες.
Η τελική απόφαση θα αποτελέσει νομολογιακό οδηγό για όλες τις μελλοντικές εκλογές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Θα απαντήσει στο κρίσιμο ερώτημα: πώς συνδυάζεται η προστασία της αμεροληψίας των αιρετών με τη διασφάλιση του θεμελιώδους δικαιώματος των πολιτών να θέτουν υποψηφιότητα.
Πηγή:www.dimokratiki.gr
